Varikosel

Eşlerini gebe bırakamayan erkeklerde en sık rastlanan anormalliklerin başında varikosel gelir. Testislerden kirli kanı taşıyan damar sistemindeki genişlemelere, Pampiniform pleksus yani varikosel adı verilir.
Varikosel ile kısırlık arasındaki ilişkiyi birçok değişik açıdan incelemekte yarar var.

Varikosel gözle görülebilir, elle hissedilebilir veya Doppler ultrason incelemesi ile saptanabilir. Doppler ultrason ile saptandığında subklinik varikosel adı verilir. Mağdur olan erkeklerde kısırlık dışında en belirgin yakınma kronik kasık ağrısı ve baskı hissidir. Bugün için sadece gözle görülen veya elle hissedilen varikoselin önemli olduğu kabul edilir.

Varikosel görülme sıklığı

Daha önce eşini gebe bırakmış olan erkeklerin %20’sinde varikosel bulunur. Kadının normal olduğu kısır çiftlerde ise görülme oranı %35 – 40 civarındadır. ABD’de askere alınan genç erkeklerin %20’sinde klinik varikosel görülür. Bu erkeklerin daha sonraki uzun dönem takiplerinde varikoseli olan ve olmayanların eşlerini gebe bırakabilme oranlarında farklılık saptandı. Varikoselin nasıl kısırlık yaptığına dair herkes tarafından kabul gören bir teori yok. Mağdur olan erkeklerin menilerinde stres paterni adı verilen sperm morfolojisi ve hareket bozukluğu görüldüğü söylense de, benzer bozuklukların mağdur olmayan erkeklerde de görülmesi bu bulgunun önemine gölge düşürdü.

Varikoseli olan erkeklerde sperm sayısı hareketliliği ve yapısal özelliklerle olmayan erkeklerdeki oran karşılaştırıldığında, aradaki fark çalışmaların tamamında görülemedi.

Tedavi yöntemi nedir?

Varikoselin bugün için tedavisi cerrahidir. Mikrocerrahi ile spermatik ven ligasyonu adı verilen bir operasyonla genişleme gösteren damarlar bağlanır. Bu operasyon endoskopik olarak yapılabileceği gibi radyolojik embolizasyon (radyolojik kontrol altında genişleyen damarı tıkayan bir madde enjekte edilmesi) teknikleri de kullanılabilir. Tekniklerin birbirleriyle karşılaştırmalı çalışmaları olmadığından hangisinin daha üstün olduğu konusunda kesin bir görüş birliği yok.

Tedavi ne kadar yararlı?

Genel olarak ürologlar arasında kabul gören görüş subklinik varikosellerin (Doppler ultrason ile saptanan vakalar) tamirinin herhangi bir faydası olmadığı şeklinde. Klinik yani elle hissedilen veya gözle görülen varikosellerin özellikle kornik kasık ağrısı veya baskı hissiyle beraber olanlarının ve genç yaşlarda görülen varikosellerin tedavi edilmeleri konusunda görüş birliği mevcut.

Semen parameterleri bozuk (sperm değerlerinde anormallik olan) kısır erkeklerde tedavi ürologlar tarafından yaygın olarak yapılır. Buna karşın androloglar ve jinekologlar bu tarz varikosellerin tedavisinin yararlı olup olmadığı konusuna daha şüpheci yaklaşır.

Yapılan kontrollü çalışmaların topluca irdelenmesinde, varikosel tamiri yapılan ve yapılmayan erkeklerin eşlerini gebe bırakabilme şanslarında herhangi bir değişiklik olmadığı gözlendi. Özellikle azospermi (meni örneğinde hiç sperm bulunmaması) veya şiddetli oligospermi (sperm sayısı 0 olan veya ml’de 1 milyonun altında olan erkekler) olgularında varikosel tamirinin anlamı yok. Sperm sayısı 5 milyonun üzerinde olan, kadının genç olduğu ve kısırlık süresinin kısa olduğu olgularda ise tedavi düşünülebilir.

Ameliyat sonrası tekrarlayan varikosellerde, ikinci bir operasyon hastanın yakınmaları olmadıkça yapılmaz. Sonuç olarak bugün varikosel, özellikle kısır çiftlerde çok fazla ve çoğu zaman gereksiz teşhis edillen ve gereksiz yere tamir edilen bir olgu. Varikosel ile kısırlık ilişkisinin tam netleşmemesi ve tedavinin fayda göstermemesi nedeniyle, varikoseller bugün için kısırlık araştırmasında rastlanılan tesadüfi bulgular olarak değerlendirilir.